Her çocuğun kendisini etkileyen
kararlarda söz sahibi olma hakkı vardır.
İşitilmek
(fark edilmek), çocukların kendilerine saygı duyulduğunu ve güvende olduklarını
hissetmelerine yardımcı olur ve özsaygılarını artırır. Ayrıca temel insan
haklarını da güvence altına alır. Örnek vermek gerekirse; susturulmuş ya da
dinlenilmeyen çocuklar, şiddet ve suistimalle mücadele edemezler.
Lumos, dilsel
yeteneklerini geliştirmek ve çevrelerine, onların sözsüz iletişimlerini de
yorumlamayı öğretmek yoluyla; yuvalardaki çeşitli öğrenme zorluklarına sahip
çocukların seslerinin duyulmasını garanti altına almak için çalışmaktadır.
Aileleriyle
büyüyen çocukların aksine, yuvalardaki çocuklar seslerinin (sözlerinin,
söylemlerinin) önemini öğrenmez ve dolayısıyla dil gelişiminde sıkça sorun
yaşarlar.
Sözel
iletişim için kısıtlı etkileşim şansına sahiptirler; geniş bir kelime dağarcığı
geliştirmek amaçlandığı halde etraflarında sınırlı sayıda obje bulunmaktadır ve
yine kısıtlı şansa sahiptirler, işaret etme gibi jest ve mimikleri öğrenebilmek
için. İletişim girişimleri sıklıkla duyulmaz ve göz ardı edilir meşgul ve
yayılmacı çevrelerinde.
Yuvalarda
büyüyen ve entelektüel zorluklara sahip çocuklar, dil gelişiminde de derinden
etkilenirler. Fakat yeteneklerini geliştirmelerine yardım etmemiz için asla geç
değildir.
Lumos,
Bulgaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde birkaç yuvada, öğrenme zorluğu çeken
çocukların sözel dili ne kadar anlayabildiğini değerlendiren ve ardından
bakıcılara çocuklarla nasıl kolay (rahat ulaşılır) ve anlaşılır bir seviyede
iletişim kuracaklarını ve çocukların dil gelişimlerini nasıl devam
ettirebileceklerini öneren (öğreten) bir dil aracı uygulamaya koydu.
Söz konusu bu
araç, Doğu Avrupa’daki yuvalarda görevde bulunmuş, konuşma ve dil terapisti
Cath Irvine tarafından tasarlandı.
Çocukların
dili ne düzeyde anladığı, değerlendirmenin ilk basamağını teşkil etmektedir.
Gerçek ölçülerdeki objeleri, tek-kelime düzeyindeki anlayışlarını
değerlendirmek için; çocuklara şu şekilde sorular sorulur, “Yatağın nerede?”.
Eğer çocuk objeyi doğru şekilde işaret ederse; çocuğun yatağın minyatür halinde
de yatak olarak ifade edileceği bağlantısını kurup kuramadığını anlamak için,
aynı objenin minyatür bir hali ile değerlendirme süreci ilerletilir. Ardından,
objelerin resimleri ile değerlendirme kademeli olarak zorlaştırılır.
Araç aynı
zamanda, çocukların acı mutluluk üzüntü gibi sözsüz iletişim yollarını da uygun
şekilde yorumlamak ve cevaplamak hususunda bakıcılara yardımcı olur.
Araç aynı zamanda, çocukların acı
mutluluk üzüntü gibi sözsüz iletişim yollarını da uygun şekilde yorumlamak ve cevaplamak
hususunda bakıcılara yardımcı olur.
Lumos yuva
süreçlerini sonlandırarak, çocukları aile ve toplum gözetimine kazandırmak için
çalışırken; söz konusu dil aracı, çocukların bu değişimlere hazırlanmasını
kolaylaştırmada da hayati önem taşımaktadır.
KAYNAK
Rights of Children Europe - Report on
Progress 2011 – 2012
UNICEF (2005) Children and Disability in
Transition in CEE/CIS and Baltic States
UNICEF (2007) Promoting the Rights of
Children with Disabilities
(Bu çeviri, Hayat Sende Gönüllüsü Burçin
Aslan tarafından yapılmış olup, makalenin aslına http://wearelumos.org/stories/giving-children-institutions-voice
bağlantısından ulaşılabilir.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder