'Kimsesiz' Sosyal Devlet Olur Mu?

Sosyal devletin nasıl olduğu ve nasıl olması gerektiği uzun soluklu tartışmaları da beraberinde getirir ancak, işleyişi kavramından da gelir, gelmelidir. Sosyal devlet dediğimizde aklımıza gelen şey herhalde rahat nefes aldığımız ya da alacağımız yerdir kuşkusuz. Bakın TDK sosyal devlet için nasıl bir kavramsal açıklama yapıyor: 'ekonomik ve sosyal alanlarda bireylere sosyal güvenlik ve adalet sağlayıcı politikalar üreten devlet modeli'. Ve evet, biz bir 'sosyal devletiz'. Ancak şu soru da sorulmayacak gibi değil, vatandaşlarımız farklılıklarıyla bir bütünse ve eğer sosyal devlet vatandaşlarına sosyal güvenlik ve adalet sağlayıcı politikalar üreten devlet modeli ise, bu 'kimsesiz' kim?

'Kimsesiz çocuk' olarak adlandırılan bir grup var mesela... Peki ya sosyal dediğimiz devletin sosyal hizmet çerçevesinde bakım ve korunma gereksinimi karşılanan çocuklar değil mi bu gruba dahil olan çocuklar? Peki ya bir sosyal devlette 'kimsesiz' nasıl oluyor da bu kadar yaygın olan bir kavram, bir tanım olabiliyor? Bir de sırf sosyal devlet dediğimiz yapı farklı gereksinim gruplarının ihtiyaçlarını kurum bakımında sağladığında bu grupların 'kimsesi' mi oluyor?

Hayır! Sırf kurum bakımında olduğu için, sırf temel hak ve ihtiyaçları kurum bakımı ile karşılandığı için hiçbir çocuk 'kimsesiz' değildir. Bu çocukların kimsesi vardır ve de olacaktır. Sorgulanması gereken şey ise sosyal devlet yapısı içerisinde söylemde olan güçsüzleştirmedir. Eğer siz bir çocuğa 'kimsesiz' derseniz, siz bu çocuğu istismara açık hale getirirsiniz ve de bu söyleminizle ilk siz istismar edersiniz, çocukluk algısına zarar verir, büyüdüğünde de o zararı saklamak adına bireyin kendini gizlemesine neden olursunuz. Bunu yapmış olmakla birlikte de sosyal devletin sağlayacağı sosyal adalet ve sosyal güvenlik imkansız olur, imkansızlık olur. Tüm bunların getirisi olarak da bir çocuğa ya da çocuk grubuna 'kimsesiz çocuk' etiketlemesini yaparsanız çocuğu sömürünün bir aracı haline getirirsiniz. Çocuklar için politika üretmez, ürettiğiniz politikalarda çocukları kullanmış olursunuz.

'Kimsesiz çocuk yoktur, devlet korumasındaki çocuk vardır, kurum bakımında olan çocuk vardır ve eğer bir kimsesiz varsa o da kimsesiz sosyal devlettir.'

Ayşe Tek, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, Hayat Sende Derneği