Her çocuğun kendisini etkileyen
kararlarda söz sahibi olma hakkı vardır.
İşitilmek (fark edilmek), çocukların
kendilerine saygı duyulduğunu ve güvende olduklarını hissetmelerine yardımcı
olur ve özsaygılarını artırır. Ayrıca temel insan haklarını da güvence altına
alır. Örnek vermek gerekirse; susturulmuş ya da dinlenilmeyen çocuklar, şiddet
ve suistimalle mücadele edemezler.
Lumos, dilsel yeteneklerini
geliştirmek ve çevrelerine, onların sözsüz iletişimlerini de yorumlamayı
öğretmek yoluyla; yuvalardaki çeşitli öğrenme zorluklarına sahip çocukların seslerinin
duyulmasını garanti altına almak için çalışmaktadır.
Aileleriyle büyüyen çocukların
aksine, yuvalardaki çocuklar seslerinin (sözlerinin, söylemlerinin) önemini
öğrenmez ve dolayısıyla dil gelişiminde sıkça sorun yaşarlar.
Sözel iletişim için kısıtlı
etkileşim şansına sahiptirler; geniş bir kelime dağarcığı geliştirmek
amaçlandığı halde etraflarında sınırlı sayıda obje bulunmaktadır ve yine
kısıtlı şansa sahiptirler, işaret etme gibi jest ve mimikleri öğrenebilmek
için. İletişim girişimleri sıklıkla duyulmaz ve göz ardı edilir meşgul ve
yayılmacı çevrelerinde.
Yuvalarda büyüyen ve entelektüel
zorluklara sahip çocuklar, dil gelişiminde de derinden etkilenirler. Fakat yeteneklerini
geliştirmelerine yardım etmemiz için asla geç değildir.
Lumos, Bulgaristan ve Çek
Cumhuriyeti’nde birkaç yuvada, öğrenme
zorluğu çeken çocukların sözel dili ne kadar anlayabildiğini değerlendiren ve
ardından bakıcılara çocuklarla nasıl kolay (rahat ulaşılır) ve anlaşılır bir
seviyede iletişim kuracaklarını ve çocukların dil gelişimlerini nasıl devam
ettirebileceklerini öneren (öğreten) bir dil aracı uygulamaya koydu.
Söz konusu bu araç, Doğu Avrupa’daki
yuvalarda görevde bulunmuş, konuşma ve dil terapisti Cath Irvine tarafından
tasarlandı.
Çocukların dili ne düzeyde anladığı,
değerlendirmenin ilk basamağını teşkil etmektedir. Gerçek ölçülerdeki objeleri,
tek-kelime düzeyindeki anlayışlarını değerlendirmek için; çocuklara şu şekilde
sorular sorulur, “Yatağın nerede?”. Eğer çocuk objeyi doğru şekilde işaret
ederse; çocuğun yatağın minyatür halinde de yatak olarak ifade edileceği
bağlantısını kurup kuramadığını anlamak için, aynı objenin minyatür bir hali
ile değerlendirme süreci ilerletilir. Ardından, objelerin resimleri ile değerlendirme
kademeli olarak zorlaştırılır.
Araç aynı zamanda, çocukların acı
mutluluk üzüntü gibi sözsüz iletişim yollarını da uygun şekilde yorumlamak ve
cevaplamak hususunda bakıcılara yardımcı olur.
Lumos yuva süreçlerini
sonlandırarak, çocukları aile ve toplum gözetimine kazandırmak için çalışırken;
söz konusu dil aracı, çocukların bu değişimlere hazırlanmasını kolaylaştırmada da
hayati önem taşımaktadır.
KAYNAK
Rights of Children Europe -
Report on Progress 2011 – 2012
UNICEF (2005) Children and
Disability in Transition in CEE/CIS and Baltic States
UNICEF (2007) Promoting the
Rights of Children with Disabilities
(Bu çeviri, Hayat Sende Gönüllüsü Burçin Aslan tarafından yapılmış olup, makalenin aslına http://wearelumos.org/stories/giving-children-institutions-voice
bağlantısından ulaşılabilir.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder